گفتوگوی تفصیلی| فراز و نشیب‌های گام‌های قرارگاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی برای شناسایی نیازهای فرهنگی جامعه
تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۰۵۷۷۶
گروه دانشگاه خبرگزاری فارس؛ طی ۱۰ سال اخیر مقام معظم رهبری نگاه متفاوت‌تر و انتظارات بالاتری از شورای عالی انقلاب فرهنگی داشته‌اند که این نهاد بتواند با توجه به تحولات پرسرعت در حوزه‌های علمی و فرهنگی خود را به روز کرده و کنش مؤثری در عرصه مهندسی و هدایت فرهنگی داشته باشد که به یک سری تغییرات ساختاری در این نهاد منجر شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مقام معظم رهبری در سخنرانی که با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند نقش و رسالت اصلی این شورا را «هدایت فرهنگی کشور» خوانده و فرمودند: «شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باید با رصد و شناخت دقیق ضعف‌ها و گزاره‌های غلط فرهنگی در عرصه‌های مختلف، راه‌حل‌های عالمانه‌ای برای رواج گزاره‌های صحیح و پیش‌بَرنده، ارائه کند.»
همچنین وی در تشریح و تبیین هدایت فرهنگی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز فرمودند: «شورای‌عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند با هدایت صحیح هزاران تشکل مردمی که در کارهای فرهنگی متنوع و گسترده‌ای فعالیت دارند، زمینه‌ساز شکل‌گیری حرکت عمومی در مقوله‌های مهمی همچون گسترش فرهنگ قناعت و عدم اسراف شود.»
با توجه به اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد ۳۹ سالگی شده و ظرف این مدت با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده است، درباره این شورا و برخی از فعالیتهای آن با مسعود فیاضی قائم مقام دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس مرکز رصد، برنامه‌ریزی و ارزیابی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خبرگزاری فارس به گفت‌وگو نشستیم.
وی می‌گوید: مقام معظم رهبری هم در سال ۹۲ و هم در سال ۱۴۰۱ در دیدارهایی که با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند به این موضوع اشاره کرده و فرمودند کار اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور از طریق مهندسی فرهنگی است و این امر نیز جز با اینکه شورا ماهیت و هویت قرارگاهی پیدا کند محقق نمی‌شود.
مشروح گفت‌وگو با مسعود فیاضی را در زیر می‌خوانید:
* تأکید مقام معظم رهبری به کار اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی
فارس: از قرارگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی و فراز و نشیب‌هایش برایمان بگویید.
فیاضی: یکی از مسائلی که در شورای انقلاب فرهنگی وجود داشت و باعث شده بود تا عملکرد این نهاد مقداری ناکارآمد شود، قرارگاه نبودن شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که در دی ماه ۱۴۰۱ در طرح تحول توسط آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور به آن اشاره شد. موضوعی که در مجامع کارشناسی پیرامون آن بحث‌های مهمی صورت گرفت.
علاوه بر این، مقام معظم رهبری هم در سال ۹۲ و هم در سال ۱۴۰۱ در دیدارهایی که با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند به این موضوع اشاره کرده و فرمودند کار اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور از طریق مهندسی فرهنگی است و این امر نیز جز با اینکه شورا ماهیت و هویت قرارگاهی پیدا کند محقق نمی‌شود.
* فرهنگ هم باید عملکرد قرارگاهی داشته باشد
فارس: تعریف کلی قرارگاه چیست و در چه جاهایی کاربرد دارد؟
فیاضی: «قرارگاه» یک اصطلاح نظامی است که در ساحت فرهنگ و علم نیز به کار رفته است. مقام معظم رهبری عنوان کردند ممکن است اطلاق و استفاده از لغت قرارگاه در مورد فرهنگ برای بعضی از افراد نامأنوس باشد و موافق استعمال این کلمه نباشند؛ ولی این درست نیست، فرهنگ هم عرصه نبرد است و از این رو در اینجا نیز باید عملکرد قرارگاهی داشت. چراکه در حال حاضر در ساحت‌های سخت درگیر جنگ نیستیم؛ بلکه در ساحت فرهنگ و علم است که درگیر جنگ هستیم؛ بنابراین ماهیت قرارگاهی در این موارد هم قابل تصویر است.
قرارگاه مجموعه‌ای است که فرماندهی اصلی را در انجام وظایف‌اش کمک می‌کند و واحدهای عملیاتی را متناسب با اهدافی که وجود دارد تنظیم و هدایت می‌کند.
*گام‌های قرارگاهی برای شناسایی اولویت‌ها و نیازهای جامعه
فارس: از کارهای اصلی و اولویت‌دار قرارگاه برایمان بگویید.
فیاضی: کار اول قرارگاه شناسایی اولویت‌ها و نیازها است زیرا ابتدا باید بدانیم برچه موضوعاتی باید تمرکز کنیم. برای این کار باید بر روندها متمرکز شویم و تغییرات را رصد کنیم. این رصد نیز باید مبتنی بر یکسری معیارها و شاخص‌های درست و دقیق پیرامون فضای فرهنگ، علم و فناوری کشور باشد.
در گام بعدی باید نسبت به موضوعات اولویت‌دار راه حل علمی طراحی کنیم و مبتنی با آن اقدام به برنامه‌ریزی کنیم تا برای دستگاه‌هایی اعم از دستگاه‌های رسمی و غیر رسمی که در حوزه فرهنگ و علم و فناوری مؤثر هستند و کنشگری دارند تعیین تکلیف شود. عملکرد این دستگاه‌ها باید مبتنی بر تعیین اولویت‌هایی که اتفاق افتاده باشد؛ بنابراین در گام برنامه‌ریزی باید اولویت‌ها و راه‌حل‌های پیش‌بینی شده در برنامه سالانه دستگاه‌ها قرار گیرد.
کار بعدی قرارگاه انجام و هماهنگی بین دستگاه‌های عمل کننده در مقام اجرا است و این دستگاه‌ها اعم از رسمی و غیررسمی است؛ یعنی علاوه بر نهادهای حکومتی نهادهای مردمی هم هست و باید بتواند بین این مراکز انسجام، هم‌افزایی و درهم تنیدگی ایجاد کند. زیرا اگر این دستگاه‌ها در کنار یکدیگر قرار بگیرند و نیروهایشان هم‌افزا شود، بهتر می‌توانند مسائل را حل کنند ولی اگر اینطور نباشد و هرکدام به صورت جزیره‌ای عمل کنند مسائل حل نمی‌شوند. مسائلی که جامعه به آن مبتلا است یک وجهی نیست؛ بلکه چند وجهی است و از این رو لازم است یک تبادل همکاری بین دستگاه‌های مختلف رخ دهد.
بنابراین در مقام راهبری باید انسجام و هماهنگی بین دستگاه‌ها رخ دهد و تعارض‌ها حل شود. درواقع باید موازی‌کار‌ی‌هایی که وجود دارد تدبیر شود. در مرحله بعد باید بر عملکرد دستگاه‌ها اعم از رسمی و غیررسمی نظارت شود که آیا مصوبات و جمع‌بندی‌هایی که رخ داده به منصه ظهور رسید یا نه.
در گام آخر هم باید نتیجه عملکرد دستگاه‌ها در کف جامعه سنجش شود؛ یعنی نیاز به بازخورد سنجی داریم. در بازخورد سنجی صرفاً بر عملکرد دستگاه‌ها نظارت نمی شود بلکه بحث بر این است که آیا تصمیمات و فعالیتهای پیروی آن در جامعه اثرگذار بوده یا خیر؟ این مراحل باید در قرارگاه‌ها عمل شود و اتفاق بیفتد.
نکته مهم این است که موفقیت قرارگاه در گروی این است که قرارگاه باید بتواند با مجموعه‌های علمیاتی ارتباط معناداری داشته باشد. یعنی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه باید بتوانند با دستگاه‌های عامل مانند آموزش و پرورش، سازمان تبلیغات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تمام دستگاه‌های فرهنگی که در کشور داریم ارتباط دو سویه خوبی برقرار کنند.
۴ ستاد علم و فناوری، فرهنگی و اجتماعی، تعلیم و تربیت و زنان و خانواده و همچنین مرکزی با نام مرکز رصد برنامه ریزی و ارزیابی در دبیرخانه شورا تشکیل شده است
براساس اقتضائات قرارگاهی شدن که بیان شد باید تغییراتی در ساختار و سازمان و رویه های دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی رخ می داد که در همین راستا شاهد تشکیل ۴ ستاد علم و فناوری، فرهنگی و اجتماعی، تعلیم و تربیت و زنان و خانواده و همچنین مرکزی با نام مرکز رصد برنامه ریزی و ارزیابی هستیم.
در مجموع دبیرخانه ستادها مسؤول طراحی راه حل‌ها و سیاست‌ها، راهبری دستگاه در مقام اجرای مصوبات و نظارت‌های تخصصی هستند و مرکز رصد و برنامه‌ریزی و ارزیابی نیز مسؤول رصد مسائل، تعیین اولویت‌ها برنامه ریزی‌های کلان، تدارک تئوری‌های کلان و نظارت‌های فراستادی است که این اقدامات را در یک تعامل وثیقی با هم ستادها انجام می‌دهد.
نکته مهم دیگر این است که این اقدامات دبیرخانه در راستای عمل به فرموده مقام معظم رهبری درباره بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور است. بازسازی مزبور مربوط به گزاره‌ها یا آموزه‌های اشتباهی بود که در افکار عمومی شکل گرفته و در نتیجه این کار باید این آموزه ها به گزاره درستی تبدیل شود که کار سنگینی است و نباید انتظار داشته باشیم ظرف مدت ۸-۶ ماه این اتفاق رخ دهد.
لازمه قرارگاهی شدن به زمان بودن و عملیات سریع است. در حال حاضر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مسائل مختلف ورود پیدا می‌کند. شورا پیش از این در برخی مواقع در سیاست‌گذاری باقی می‌ماند ولی در حال حاضر علاوه بر سیاست‌گذاری در مقام اجرا و نظارت نیز کنار دستگاه‌ها است و به محض اینکه مسأله‌ای پیش می‌آید دستگاه‌های مرتبط در شورا حضور می‌یابند و مسأله شکافته می‌شود و موارد مبهم مشخص و با تدابیر لازم تصمیم‌گیری می‌شود و اقدامات اولیه انجام می‌شود از این رو ساختار و روش ما کامل مسأله محور شده است.
* رصد و شناسایی روندهای داخلی و بین‌المللی
فارس: درمورد رصد برایمان بگویید.
فیاضی: یکی از مساله‌های مهمی که از نیازمندی‌های قرارگاهی شدن است موضوعاتی از جمله مساله‌ها، چالش‌ها، تغییرات آشکار و پنهان است که باید روی آن اشراف کامل داشته باشیم تا بتوانیم براساس آن اولویت‌ها را شناسایی کنیم. خیلی از مسائل اولویت نیستند و توان و انرژی برایشان می‌گذاریم در صورتی که ریشه اصلی نیستند. بنابراین برای شناخت اولویت‌ها نیاز به کار رصد عالمانه داریم.
نکته مهمی که در رصد وجود دارد این است که باید در این پروسه روندهای داخلی و بین‌المللی را شناسایی کنیم و بتوانیم بر اساس آنها اولویت‌ها را معلوم کنیم. علاوه بر این باید شاخص‌ها و آمارهای مبتنی بر آنها دقیق باشد تا بتوانیم مشکلات را صحیح تشخیص دهیم. اکنون در بین مجموعه‌های رصدی شاهدیم که هم یک وحدت رویه‌ای در تعریف شاخص‌ها وجود ندارد و هم در آمار و اطلاعات حوزه‌های مختلف وحدت روشی و اعتباری وجود ندارد. اطلاعات و آمار در حوزه علم یک مقدار دقیق‌تر است ولی در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی که مسائل کیفی‌‌تر است و اعداد و ارقام اطلاعات در حکمرانی مورد نیاز است، مشکلاتی را برای حکمرانی ایجاد کرده است.
به عنوان مثال در حوزه مهاجرت، آمار و اطلاعات دقیقی درباره مهاجرت مثبت و منفی وجود ندارد به گونه‌ای که بین دستگاه‌های مربوطه ناهمگرایی است و شاخص‌های رصدی شان نیز یکسان نیست و همین سبب شده حکمران نتواند تصمیم صحیحی در مورد آن بگیرد.
ساماندهی به این مراکر رصدی و ایجاد هماهنگی و تامین اعتبار علمی یافته‌های آنها یکی از وظایفی که به مرکز رصد سپرده شده است. در همین راستا ما به رصد مجموعه‌های رصدی پرداخته‌ایم که نتیجه آن دستیابی به ۹۴ مجموعه رصدی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و علم و فناوری شده است.
فارس: حوزه رصد بیشتر به چه مسائلی ورود می‌کند و آنها را تجزیه و تحلیل می‌کند؟
فیاضی: یکی از فعالیتهای مهم در حوزه رصد تشکیل و راه اندازی اتاق وضعیت حوزه فرهنگ، مسائل اجتماعی و علم و فناوری است تا با ایجاد داشبوردهای مناسب برای هر یک از سطوح مدیریتی روندها و تغییرات به دقت نمایش داده شود و تصمیم‌گیری‌ها مبتنی بر اطلاعات و روندپژوهی‌های دقیق باشد.
وقتی سراغ نظارت بر مصوبات می‌رویم می‌بینیم که خیلی از دستگاه‌ها وظایف خود را به خوبی انجام نداده‌اند که باید برای آنها تدبیر شود
نکته مهم دیگر درباره نظارت است. نظارت بر مصوبات امر مهمی است که کمی مغفول مانده است. وقتی سراغ نظارت بر مصوبات می‌رویم می‌بینیم که خیلی از دستگاه‌ها وظایف خود را به خوبی انجام نداده‌اند که باید برای آنها تدبیر شود. یکی از فعالیتهای مهم مرکز رصد و برنامه‌ریزی و ارزیابی رصد برنحوه اجرای مصوبات است. همین الان اجرای سه مصوبه تسهیل ازدواج برای دانشگاهیان، یکپارچه سازی سکوهای تربیت و آموزشی و علمی و فناوری و باشگاه دانش پژوهان جوان در دستور کار است که پیرامون آنها جلسات مختلفی برگزار شده است و نتیجه این بررسی ها به صحن شورا و افکار عمومی ارائه خواهد شد.
البته نظارت بر مصوبات تخصصی که ناظر به حوزه‌های تخصصی ستادهای چهارگانه دبیرخانه است توسط خودشان انجام خواهد شد و تنها نظارت بر مصوباتی در دستور کار مرکز رصد برنامه‌ریزی و ارزیابی قرار دارد که فراستادی هستند.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: مسعود فیاضی سالگرد شورای عالی انقلاب فرهنگی رصد قرارگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی قرارگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی برنامه ریزی و ارزیابی نظارت بر مصوبات انقلاب فرهنگی مقام معظم رهبری بین دستگاه ها علم و فناوری فرهنگی کشور اولویت ها هم در سال مرکز رصد شاخص ها راه حل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۰۵۷۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
باقری: گذر موفق ایران از نشیب وفرازها مرهون حکمت رهبر معظم انقلاب است
به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا، علی باقری در نشست رونمایی از فصلنامه تاریخی - سیاسی «ماجرا» که به نحوه گذر موفق جمهوری اسلامی ایران از تهدیدهای امنیتی و نظامی سال‌های ۱۳۶۹ (تجاوز صدام به کویت) و ۱۳۷۷ (حاکم شدن طالبان در افغانستان و به شهادت رساندن دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف) و ۱۳۸۰ (رخداد یازده سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان) و ۱۳۸۱ (تجاوز آمریکا به عراق و سرنگونی صدام) پرداخته است، اظهار داشت: رمز عبور موفق و پیروزمند جمهوری اسلامی از چهار گذرگاه تهدید و خطر جدی، حکمت رهبر انقلاب اسلامی است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به مدیریت و راهبری هوشمندانه رهبر انقلاب اسلامی در گذر موفق از چهار رویدادی که طی دهه نخست ولایت ایشان می‌توانست ایران را به جنگ‌های با نتیجه نامعلوم بکشاند و در تشریح ماهیت حکمت رهبری در این خصوص گفت: تعامل فعال و هوشمندانه ایران با دو گزاره راهبردی و به ظاهر متناقض «پرهیز از جنگ» و «نهراسیدن از جنگ»، رمز عبور موفق جمهوری اسلامی ایران از این تهدیدها بود و در عمل توانست با ایجاد بازدارندگی فعال، «پیروزی بدون جنگ» را محقق کند.
باقری با اشاره به لزوم الگوسازی از تدابیر رهبری و سیاست‌های نظام در طول دهه‌های گذشته با هدف بهره‌گیری از تجربه‌های موفق و عبرت از تجربه‌های ناموفق به لزوم تاریخ‌نگاری عالمانه، بی‌طرفانه و جامع رویدادها و تحولات اشاره کرد و گفت: تاریخ‌نگاری درست و صادقانه انقلاب اسلامی کاری جهادی و مصداق بارز جهاد تبیین است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به نقش و جایگاه حکمت در سامانه حکمرانی ولایت امر، گفت: حکمت فراتر از علم و دانش و تجربه و اطلاعات است و زمانی که نور تقوا بر علم و دانش تابیده شود، حکمت هویدا می‌شود و این ویژگی مختص نظام دینی است، چرا که منبع این نور آراستگی به زیور تقوای فردی و سیاسی است.
باقری با اشاره به فرآیند تربیت نیروی انسانی در مسیر حکمرانی دینی طی چهار و نیم دهه گذشته، گفت: شخصیتی برجسته و بی‌نظیر مانند سردار سلیمانی، محصول مکتب امامین انقلاب اسلامی و ثمره تربیت در سایه حکمت خمینی و خامنه‌ای است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به اختلاف میان جریان‌های سیاسی داخلی در سال ۱۳۶۹ در موضوع ورود یا عدم ورود به جنگ علیه آمریکا در قضیه تجاوز صدام به کویت، گفت: سیر تکاملی انقلاب اسلامی و حکمت رهبری انقلاب توانست افکار عمومی را چنان ارتقا دهد که در سال ۱۴۰۳ درباره پاسخ قاطع به تجاوزگری رژیم صهیونیستی، مواجه با یک اجماع ملی قاطع بودیم و ابتکار تادیب رژیم صهیونیستی، نه‌تنها موجب تشویش افکار عمومی نشد، بلکه در عمل موجب تحکیم وحدت ملی و ارتقای همدلی ملی شد.
باقری با اشاره به این که گذر موفق ایران از نشیب و فرازهای نظامی و امنیتی چند دهه گذشته مرهون حکمت آیت‌الله خامنه‌ای بوده است، تصریح کرد: دستاورد مهم و راهبردی صیانت از امنیت ملی، تامین منافع ملی، حراست از تمامیت ارضی و حفاظت از حاکمیت ملی، مرهون سازوکارهای سخت و نرمی است که در طول سال‌های گذشته بر اساس تدابیر رهبری انقلاب در کشور نهادینه شده و این مهم نیز جلوه‌ای از حکمت رهبری انقلاب است. وی در ادامه افزود: این که در اوایل دهه ۱۳۷۰ ایران مبادرت به طراحی و ساخت موشک‌هایی می‌کند که سامانه‌های پدافندی پرهزینه و پیشرفته آمریکا و صهیونیست‌ها و همپیمانان آنها در دهه ۱۴۰۰ از رهگیری و مقابله با آن ناتوانند، حاکی از درایت رهبری، هوشمندی نظامیان، تخصص دانشگاهیان، توانمندی فناوران، مهارت صنعتگران و دوراندیشی دیپلمات‌های ایرانی است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به پیروزی بزرگ ناشی از عملیات وعده صادق که بازدارندگی فعال را به نفع جمهوری اسلامی ایران رقم زد، گفت: همانگونه که «طوفان الاقصی» سامانه‌های نظامی، اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی را در معرض خسارات غیرقابل ترمیم قرار داد، «وعده صادق» نیز سامانه تدبیر آمریکا در منطقه را با چالش‌های جدی مواجه نمود و تجدیدنظر در راهبردهای امنیت ملی را بر آمریکا تحمیل کرد.
باقری با بیان اینکه حفظ بازدارندگی فعال در گرو هم افزایی بیشتر و موثرتر همه ارکان نظامی، امنیتی، اطلاعاتی و سیاسی و دیپلماسی عمومی کشور است، تصریح کرد: حکمت رهبری اجازه نمی‌دهد حتی در پرتو پیروزی بزرگ وعده صادق، دستگاه‌های مسئول حتی لحظه‌ای از ارتقای بازدارندگی فعال در عرصه‌های مختلف غفلت کنند و به همین جهت، دستورکار دستگاه سیاست خارجی نسبت به قبل از عملیات وعده صادق گسترده‌تر، هوشمندانه تر، مبتکرتر، دوراندیشیانه تر و عملیاتی تر شده است.
انتهای پیام/
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است